Wnętrze odkrytego pomieszczenia, w ścianie południowej ślepe okienko. Fot. MŚC

Badania archeologiczne na cieszyńskim Rynku cz. VI

Jako że archeolodzy skupili się w ostatnim czasie na odsłonięciu fundamentów domniemanego ratusza, dzisiaj dla Państwa opowieść o jednym, aczkolwiek największym dotąd odkryciu z cieszyńskiego Rynku. Znalezisko to nie jest widoczne na ogólnodostępnym widoku z kamery umieszczonej na ratuszowej wieży, dlatego zamieszczamy kilka jego poglądowych zdjęć.

Mowa tu o piwnicy zlokalizowanej po południowo-zachodniej stronie fontanny. Jej głębokość, rozmiary i wspaniały stan zachowania zaskoczył wszystkich odkrywców! Piwnica wykonana jest z kamienia wapiennego, bardzo regularnie i starannie ułożonego. Zachowały się trzy ściany o długości ok. 5 m, do wnętrza prowadzą schody wykonane z drewnianych stopnic. W dwóch ścianach – północnej i południowej – umieszczone są ślepe okienka, które służyły jako wnęki na świece lub kaganki (aktualnie nasi pracownicy traktują je jako zacienione półeczki na wodę J). W ścianie wschodniej widoczne są trzy szerokie deski, które zasłaniają otwór drzwiowy, prowadzący do kolejnego pomieszczenia. Niestety nie możemy liczyć na kolejne tego typu znalezisko, ponieważ w miejscu drugiej piwnicy urządzono prawdopodobnie w wieku XVI cysternę na wodę. Wykonana była ona z belek drewnianych kładzionych „na zrąb”. Później w tym samym miejscu ulokowano drugą cysternę, tym razem z cegły. Tak więc pomieszczenie piwniczne, pochodzące najprawdopodobniej z wieku XV, wykorzystano w następnych stuleciach na urządzenie cystern, zaopatrujących mieszczan w wodę. Odkryta w ostatnich dniach piwniczka jest zatem częścią dużego, kilkunastometrowego budynku o fundamentach kamiennych, przy czym dwie z trzech części budynku były podpiwniczone, a trzecia piwnic nie posiadała.

Możemy teraz zastanowić się, do czego owe pomieszczenia służyły… Zasyp wydobywany z piwnicy był bardzo bogaty w monety późnośredniowieczne (ponad 30 sztuk), fragmenty kafli piecowych i odzież skórzaną, głównie buty. Szczególnie wiele wydobyto stąd plomb towarowych: z wizerunkami świętych patronów rzemieślników (np. św. Jerzego), inicjałami, tekstem czy herbem. Moglibyśmy zatem pokusić się o stwierdzenie, że badane pomieszczenie piwniczne było wykorzystywane raczej do handlu niż wytwórstwa. Część „produkcyjna” rynku z obiektami drewnianymi znajdowała się przed dzisiejszym ratuszem, z nią związany był duży obiekt, o którym pisaliśmy wcześniej, wewnątrz którego znajdowała się studnia. Piwnica kamienna to już zupełnie inny charakter obiektu, bardziej prestiżowy. W jego zasypie obecne były również cegły „palcówki” co może wskazywać, że nadziemne partie budynku mogły być jednak murowane, a nie drewniane jak wcześniej przypuszczaliśmy.

Badania trwają nadal i odsłaniane są zachodnie partie rynku. Pod brukiem z XIX wieku oczekują na odkrycie kolejne obiekty i przedmioty. Czy będą równie zaskakujące? ;-)

Badania wykonywane są pod kierownictwem Bożeny Chojnackiej z PPS Invictus

Tekst i fotografie: Zofia Jagosz-Zarzycka

Dział Archeologii Muzeum Śląska Cieszyńskiego w Cieszynie

Wstępna interpretacja obiektów kamiennych z cieszyńskiego Rynku. Fot. Mikołaj Ostrowski PPS Invictus.

Widok na piwnicę w stronę południową.

Widok na piwnicę w stronę wschodnią.

Widok na piwnicę i schody drewniane w stronę zachodnią.

Wnętrze, w ścianie południowej ślepe okienko.

Ściana północna ze ślepym okienkiem i wschodnia z deskami przykrywającymi otwór drzwiowy do drugiego pomieszczenia.

Na przedłużeniu ściany południowej widoczne są konstrukcje zrębowe drewnianej cysterny.

Elementy skórzanych butów średniowiecznych z charakterystycznym ostrym czubkiem w podeszwie.

Kafle piecowe: z Marią i małym Jezusem w otoczeniu aniołów, z aniołem, z tzw. „winnym lwem” nad ofiarą i napisem „scham dich”(wstydź się), architektoniczny. Identyczne kafle z lwem znajdowane są przede wszystkim w okolica Brna i Ołomuńca.

Ołowiane plomby towarowe znalezione w jednym skupisku.

Zawieszka w kształcie trzech żołędzi.