visitpoland.online - Cieszyn
Obraz przedstawiający Cieszyn
Uroczystości Pod Wałką w Cieszynie - Burmistrz Miasta Gabriela Staszkiewicz i I Zastępca Burmistrza Krzysztof Kasztura fot. BSK Uroczystości Pod Wałką w Cieszynie - Burmistrz Miasta Gabriela Staszkiewicz i I Zastępca Burmistrza Krzysztof Kasztura fot. BSK

Powinniśmy zawsze pamiętać, nie powinniśmy nigdy zapomnieć...

2023-03-20

20 marca w samo południe – w 81. rocznicę zamordowania 24 żołnierzy ZWZ AK przez hitlerowskiego okupanta, odbył się Uroczysty Apel Pod Wałką. Po odśpiewaniu hymnu państwowego okoliczne przemówienie wygłosiła Gabriela Staszkiewicz, Burmistrz Miasta Cieszyna. Następnie odbył się apel pamięci i modlitwa ekumeniczna. Uroczystości towarzyszyła salwa honorowa i złożenie kwiatów pod pomnikiem ofiar egzekucji "Pod Wałką". Odśpiewano również pieśń "My, pierwsza brygada" i Rotę.

W Uroczystym Apelu udział wzięli przedstawiciele Władz Miasta Cieszyna, Czeskiego Cieszyna i Powiatu Cieszyńskiego, Radni Powiatu i Miasta, kombatanci, przedstawiciele organizacji społecznych, służb mundurowych, oraz uczniowie.

Okoliczne przemówienie Burmistrz Cieszyna 

Szanowni Państwo,

Drodzy Mieszkańcy,

Mili Goście!

 

„Przebacz mi wszystko, gdy Cię kiedy obraziłem, tak jak ja Ci przebaczam, niech syneczek i bracia się odwdzięczą za mnie. Zginąłem za sprawę Ojczyzny. Bądź zdrowa! Żegna Cię na zawsze Rudolf. Postaw mi krzyż w Pogwizdowie, niech dzieci pamiętają Ojca, a Tobą się zaopiekują! Żegnaj…” – taki testament po mężu otrzymała żona Rudolfa Gabzdyla. Testament włożony do kieszeni kurtki. Dwie kartki pisane ręką męża, chemicznym ołówkiem. Pozostali zamordowani nie mieli takiej możliwości. Nie pozostawili po sobie testamentu.

Matka Jana Gaszka otrzymała po synu zegarek z rozbitym szkiełkiem i uszkodzone okulary. Żona Rudolfa Szostoka wraz z zawiadomieniem otrzymała paczkę z bielizną osobistą męża. Rodzice Alojzego Szotkowskiego otrzymali urzędową wiadomość o wykonaniu wyroku i pozwolenie przybycia do gestapo po odbiór odzieży. Żonę Alojzego Zuberka poinformowano, że mąż zmarł, ale porządna ciepła bielizna, ubranie, nowe buty, srebrny pierścionek, zegarek i płaszcz nie zostały zwrócona żonie… Po egzekucji gestapo powiadomiło rodziny skazańców pismem urzędowym o ich śmierci  (nie wszystkie). Niekiedy dołączając do tego rzeczy zmarłych.

Po wydarzeniach minionych dni oprócz osobistych przedmiotów, czy kromki chleba znalezionej w kieszeni płaszcza   – pozostała żywa pamięć o zbiorowej publicznej egzekucji w Cieszynie. We wrześniu 1945 roku na miejscu kaźni w parku „Pod Wałką” postawiono brzozowy krzyż. Dziesięć lat później w tym samym miejscu stanął okazały pomnik na granitowej podstawie, odsłonięty 11 września 1955 roku.

 

Czy słyszycie ich głos?

Polegli wciąż stoją na warcie –

Czy słyszycie ich głos?

„Ludzie, słuchajcie!”

 

Jan Halama uczył się zawodu restauratora, po ojcu odziedziczył restaurację. Zbudował małe schronisko turystyczne i organizował tam kursy narciarskie, które sam prowadził. Wieczory urozmaicał turystom w swym schronisku grą na akordeonie i na skrzypcach. Rudolf Heller był mężem Heleny i ojcem siedmiorga dzieci, działał społecznie … Karol Jadwiszczok w szkole był pilnym i sumiennym uczniem, należał do drużyny harcerskiej, jego pasją były książki historyczne… Benedykt Kabiesz ukończył seminarium nauczycielskie, pracował w szkole. Do ruchu oporu włączył się pracując przy regulacji rzeki Olzy… Jan Kośba był kierownikiem sekretariatu wydziału karnego Sądu Okręgowego w Cieszynie. Później podjął pracę w rafinerii nafty w Czechowicach… Jan Kuśnierz był najmłodszym z ośmiorga dzieci. Praktykował w służbie leśnej w Polsce… Leopold Leśniara pracował jako ekspedient w sklepie żelaznym…  Karol Piechaczek grał na fortepianie, znał kilka języków, uprawiał sporty i turystykę górską, narciarstwo i szybownictwo.

Różne były drogi ich życia, różne zainteresowania, ale jedno pozostało niezmienne, żadne dramatyczne doświadczenie i żadne zamierzenie okupanta nie zachwiały wiary i godności 24 żołnierzy Związku Walki Zbrojnej, którzy tę nierówną walkę toczyli do końca.

Dziś w 81 rocznicę tych dramatycznych wydarzeń stoję przed Państwem z apelem – byśmy wszyscy dawali świadectwo prawdzie i pamięci o bohaterach i ich walce. To nasza odpowiedzialność. To odpowiedzialność naszego pokolenia i kolejnych pokoleń. Musimy zrobić wszystko, by minione doświadczenia, stały się skuteczną przestrogą, ale przede wszystkim nauką – jaką wartość ma człowiek, przeszłość, przyszłość, wolność, Ojczyzna… jak wielkie zniszczenie może nieść pogarda dla ludzkiego życia. To od niej wszystko się zaczyna. Tak zaczyna się zło.

Pozwolę sobie przytoczyć słowa Zofii Bator z domu Stępień, której z tych okrutnych chwil oprócz wspomnień pozostał na ręce obozowy numer. Kiedyś młody człowiek zapytał jej, co też miała za pomysł, by tatuować sobie na ręce numer telefonu? Czy nie łatwiej byłoby jakieś serce, kotwicę, syrenę? Wtedy odpowiedziała tylko… - Widzi pan, taką miałam fantazję…

Ze smutkiem jednak pomyślała: Czy to możliwe, żeby w ćwierć wieku po tak strasznej gehennie, znalazł się ktoś, kto nawet nie wie, skąd wzięły się numery na rękach niewielkiej już garstki ludzi? A więc tyle zostaje z ludzkich cierpień?

Nie wolno nam zapominać! Nie wolno nam zapominać do czego zdolni byli ludzie. Ludzie, którzy stworzyli to piekło, ale też Ci, którzy dzięki swojej dobroci pomagali innym je przetrwać. Każdego dnia przypominając nam, że życie ze wszystkimi jego traumami, z rozpaczą i nieszczęściem, śmiercią – zawsze pozostaje darem. Dziś nasze serca wypełnia smutek, a myśli - przerażenie, bo doświadczenia, które miały być dla nas wszystkich przestrogą, a które niosły za sobą niepojęte okrucieństwo - miały się przecież nie powtórzyć. A jednak… w Europie ponownie wybuchają bomby… na Ukrainie giną bezbronni ludzie… Świat nie wyciągnął lekcji z drugiej wojny światowej?

Drodzy zebrani tu dzisiaj…

Wydawać by się mogło, że wszystko zostało już powiedziane. Że wyczerpano już cały smutek… że przeżyto już cały żal. Co możemy jeszcze zrobić?

Odrzućmy obojętność i bierność. Zastanówmy się, czy zrobiliśmy wszystko na miarę naszych możliwości, by powstrzymać zło. Nie wolno nam też ani przez chwilę zapominać bolesnego przesłania płynącego z tego miejsca. Jesteśmy wspólnie odpowiedzialni za to, by zachować żywą pamięć. ŻYWĄ PAMIĘĆ! Jesteśmy odpowiedzialni za to, by wiedza o potwornościach, które się wydarzyły i świadomość ludzkiej krzywdy – stały się przestrogą, ale i zobowiązaniem dla obecnych i przyszłych pokoleń. Jesteśmy też odpowiedzialni za szacunek do ludzkiej godności, która jest ściśle powiązana z istotą ludzką i przysługuje człowiekowi już z samej racji tego, że jest on osobą.

Pamiętajmy - sprawy ważne trzeba upamiętniać, pokazać, że były. Pamięć o tych dniach, pamięć o ludziach, którzy zginęli - to dar dla nas. Nie wolno nam być obojętnym, bo jak mawiał Marek Edelman „jeśli przyglądasz się złu i odwracasz głowę, albo nie pomagasz, kiedy możesz pomóc, to stajesz się współodpowiedzialny. Bo twoje odwrócenie głowy pomaga tym, którzy dopuszczają się zła…”

Nigdy więcej! Krzyczą dziś nasze usta, ale słowa, które padły kiedyś z innych ust przypominają nam straszną prawdę „To się wydarzyło, to znaczy, że się może wydarzyć. To znaczy, że się może wydarzyć wszędzie, na całej ziemi”. Niech przywołanie wydarzeń z tragicznej historii tego miejsca uchroni nas od okrucieństw, przemocy, zagłady.

- Ludzie, pamiętajcie o przeszłości! Zróbcie wszystko, by te straszne doświadczenia, które przypadły nam w udziale, nigdy więcej się nie powtórzyły. Strzeżcie pokoju! - brzmią słowa byłej więźniarki obozu Auschwitz.

Powinniśmy zawsze pamiętać, nie powinniśmy nigdy zapomnieć.

„Serca zastygły ze zgrozy a oddech zaparło w piersiach, gdy 20 marca 1942 roku zwyrodniała wyobraźnia niemieckiego okupanta urządziła mieszkańcom Cieszyna na łące parkowej u stóp lasku miejskiego makabryczne widowisko, w czasie którego oprawczą ręką zbirów hitlerowskich zgotowano męczeńską śmierć 24 bohaterskim patriotom polskim”.

Cześć Ich pamięci.

 

Informacja dotycząca plików cookies Strona korzysta z plików cookies w celu jej prawidłowego działania i realizacji usług zgodnie z Polityką Prywatności. Jeżeli wyrażasz zgodę na wykorzystywanie plików cookies, kliknij w przycisk "Rozumiem i akceptuję".

Rozumiem i akceptuję