65 lat Zespołu Pieśni i Tańca Ziemi Cieszyńskiej

       To już 65 lat minęło od kiedy grupa dwunastu miłośników śpiewu i tańca ludowego założyła przy Powszechnej Spółdzielni Spożywców „Konsum Robotniczy” skromny zespół taneczny. Od tej chwili sporo już wody upłynęło w Olzie, pierwsi tancerze stali się seniorami, z rozrzewnieniem wspominającymi czasy młodości i początkowych kroków w kierunku folkloru.

|n||n|       Dzisiejszy Zespół Pieśni i Tańca Ziemi Cieszyńskiej to ponad dwieście osób skupionych wokół kilku grup. Od dekady nosi imię najsłynniejszego choreografa Ziemi Cieszyńskiej – Janiny Marcinkowej. Mimo, że nie należała do założycieli zespołu to bardzo szybko znalazła się w kręgu jego członków. Ten zaś rósł w miarę, jak o zespole robiło się w Cieszynie i okolicy coraz głośniej. We wrześniu 1950 roku z okazji Międzynarodowego Dnia Spółdzielczości w cieszyńskim teatrze zespół zatańczył krakowiaka w choreografii Wiery Kukuczkówny.

|n||n|       Niedługo potem zespół zyskał strukturę organizacyjną, kierownika organizacyjnego w postaci Danuty Juraszek, choreografa – Janinę Marcinkową, kostiumerkę oraz akompaniatorkę. Należy przy tym zaznaczyć, iż zespół taneczny przy PSS „Konsum Robotniczy” nie był wówczas jedynym działającym na terenie miasta. Wszak czasy niezwykle sprzyjały tego typu aktywnościom. Folklor stał się jednym z elementów promowanego przez władze wzorca kultury socrealistycznej, gdzie czołowe miejsce należało do środowisk robotniczych i chłopskich. Wśród chłopów zaś folklor bezpośrednio po zakończeniu wojny był w dalszym ciągu żywy. Dodatkowo tworzenie zespołów ludowych w środowiskach robotniczych było dowodem na integrację ludu pracującego miast i wsi. No i jak pięknie wyglądały pary w kolorowych strojach ludowych, uświetniając liczne wówczas uroczystości partyjno-patriotyczne…

|n||n|       W trzy lata po powstaniu grupa taneczna „Konsumu Robotniczego” połączyła się z podobnym zespołem amatorów działającym przy zakładach M-2 oraz chórem mieszanym Powiatowego Związku Gminnych Spółdzielni „Samopomoc Chłopska”. Oficjalnie 1 grudnia 1953 roku rozpoczął tym samym działalność Zespół Pieśni i Tańca Ziemi Cieszyńskiej liczący sto dziesięć osób. Rozbudowywano program, uczestniczono w wielu ważnych dla ówczesnego społeczeństwa wydarzenia, licznych konkursach i przeglądach folklorystycznych. Tak dynamiczny rozwój zespołu trwał aż do momentu wydarzeń politycznych 1956 roku.|n|Początek epoki Gomułki stał się jednocześnie końcem wielu zespołów folklorystycznych w Polsce. Swoim charakterem przestały odpowiadać nowej linii wytyczonej przez partię i jako element wcześniejszej rzeczywistości musiały zniknąć.

|n||n|       Na szczęście Zespół Pieśni i Tańca Ziemi Cieszyńskiej, mimo wielu problemów natury ekonomicznej uniknął tego losu. W miejsce patrona, który na fali zmian politycznych zrezygnował z wspierania zespołu znaleziono nowego. Niestety źródła finansowania były znacznie uboższe w środki w stosunku do tych sprzed kilku lat. Toczono nieustanną walkę o przetrwanie ekonomiczne. Pomimo problemów zespół rozwijał się intensywnie pod względem artystycznym, co bez wątpienia było zasługą Janiny Marcinkowej, wspieranej przez autorów wspaniałych aranżacji muzycznych – Jerzego Drozda i Władysława Rakowskiego.

|n||n|       Niemal od samego początku zespół dawał liczne koncerty, najpierw w kraju a w niedługim czasie również za granicą. Początkowo tą najbliższą. Kronika zespołu odnotowuje pierwszy koncert w Czechosłowacji w roku 1951. W rok później zespół wyjechał do wschodnioniemieckiego Görlitz, zaś w 1953 roku ponownie koncertował w Czechosłowacji, w nieodległej Karwinie. Zachowała się relacja prasowa z tego wydarzenia zamieszczona na łamach „Głosu Ludu”: Program wieczoru zamknął montaż „Na Sałaszu” w wykonaniu Zespołu Pieśni i Tańca Ziemi Cieszyńskiej. Był to punkt kulminacyjny programu naszych gości z Polski. Na scenie śpiewało i tańczyło przeszło stu ludzi w pięknych strojach góralskich, śląskich i łowickich. Publiczność szalała.

|n||n|       Dzisiejszy świat wygląda zupełnie inaczej, nie ma już Czechosłowacji, zmieniły się realia polityczne i ekonomiczne. Jednak mimo upływu ponad sześciu dekad od wydarzeń które miały miejsce w Karwinie w 1953 roku życie i charakter zespołu nie zmieniły się wiele. Inni ludzie wykonują co prawda programy opracowane przez Panią Janeczkę, pojawiły się nowe choreografie, tancerze sprzed półwiecza przyglądają się z perspektywy praktykabli na tańczącą młodzież. W dalszym ciągu jednak wszyscy wspólnie działają na rzecz popularyzacji cieszyńskiego i beskidzkiego folkloru, pragnąc pokazywać nasze wspaniałe dziedzictwo kulturowe wszędzie tam, gdzie publiczność skłonna jest wspólnie z zespołem bawić się i przeżywać radość uczestnictwa wydarzeniach z nostalgią przypominających czasy naszych dziadów i pradziadów.

|n||n|

Maksymilian Kuśka