W Cieszynie... nie do pomyślenia - palenie śmieci

Zwykle nie zastanawiamy się na co dzień, co by tu zrobić, żeby nasze miasto było piękniejsze, bardziej zadbane, a tym samym bardziej cywilizowane i kulturalne.

|n||n|Co wisi w powietrzu?

|n||n|      Benzen, dwutlenek azotu, tlenek węgla, dwutlenek siarki, pył zawieszony,|n|sadza, benzo(a)piren, węglowodory aromatyczne, metale ciężkie|n|– to tylko niektóre substancje uwalniane podczas procesu spalania paliw.|n|Pod względem uwalniania tych zanieczyszczeń do powietrza Polska|n|zajmuje czołowe miejsce wśród państw Unii Europejskiej. Zgodnie z raportem|n|Europejskiej Agencji Środowiska (EEA), większe stężenia pyłu|n|zawieszonego (frakcji PM10) zanotowano jedynie w Bułgarii.

|n||n|Fatalna niska emisja

|n||n|      Przyczyny złej jakości powietrza są złożone, ale prowadzone od wielu|n|lat pomiary i obserwacje wskazują bezlitośnie na sektor komunalno-bytowy|n|jako głównego winowajcę. Udział tego sektora w produkcji|n|zanieczyszczeń powietrza wynosi aż 88 procent. Oznacza to, że za|n|złą jakość powietrza odpowiada przede wszystkim tzw. niska emisja,|n|czyli w znacznym stopniu my sami, a konkretnie w wielu przypadkach|n|beztroskie podejście do sposobu ogrzewania naszych domów. Aż 49|n|proc. polskich gospodarstw domowych wytwarza ciepło do ogrzewania|n|w kotłach i piecach na paliwo stałe. Z tego znaczny procent stanowią|n|kotły starego typu o dużej emisyjności, spalające praktycznie|n|wszystko, w tym śmieci. Niska sprawność tych urządzeń powoduje, że|n|do uzyskania ciepła trzeba spalić więcej opału niż w kotłach nowej generacji.|n|Wpływ na emisję spalin ma także brak umiejętności spalania.|n|Często w dyskusji nad jakością powietrza pojawia się aspekt ekonomiczny.

|n||n|      Faktycznie, zmniejszenie emisji zanieczyszczeń z domowej kotłowni ma swoją cenę, ale z pewnością warto ją ponieść ze względu|n|na ochronę zdrowia. Oddychanie zanieczyszczonym powietrzem ma|n|ogromny wpływ na nasze zdrowie. Liczne badania wskazują, że pył|n|obecny w powietrzu może zwiększać ryzyko zachorowalności i śmiertelności|n|z powodu chorób płuc i układu krążenia, a także zwiększać ryzyko|n|wystąpienia nowotworów. Występujące w powietrzu zanieczyszczenia|n|oddziałują przede wszystkim na układ oddechowy. Najbardziej|n|szkodliwe są drobnocząsteczkowe zanieczyszczenia pyłowe, które ze|n|względu na małe rozmiary docierają do najmniejszych oskrzelików|n|i pęcherzyków płucnych. Po drodze wywołują one efekty drażniące, zapalne,|n|które z kolei ułatwiają proces tzw. alergizacji, czyli powstawania|n|uczulenia na występujące w naszym otoczeniu alergeny roślinne i zwierzęce.

|n||n|      Ponadto osoby już chorujące na astmę oskrzelową, które w wyniku|n|ekspozycji na zanieczyszczenia powietrza doświadczają zaostrzeń|n|ich choroby, muszą brać większe dawki leków, a w niektórych sytuacjach|n|nawet być hospitalizowane. Procesy zapalne w drogach oddechowych|n|mają tendencję do nawracania, w efekcie czego osoby zamieszkujące|n|obszary, na których zanieczyszczenia powietrza występują w wysokich|n|stężeniach, mogą częściej chorować na infekcje górnych dróg oddechowych.

|n||n|      Cząsteczki pyłu o najmniejszej średnicy mają możliwość przechodzenia|n|przez ściany pęcherzyków płucnych i trafiają najpierw do naczyń|n|płucnych, później do całego układu krwionośnego. Sprzyjają powstawaniu|n|miażdżycy, co w konsekwencji prowadzi do chorób układu krążenia|n|takich, jak nadciśnienie tętnicze, choroba niedokrwienna serca, zaburzenia|n|w przepływie krwi przez mózg. Może dochodzić do zawałów|n|serca i udarów mózgu, które często kończą się zgonem. Zanieczyszczone|n|powietrze może być również jedną z przyczyn raka płuc.|n|Zanieczyszczenia powietrza szczególnie niekorzystnie oddziałują|n|na zdrowie dzieci i to już od okresu embrionalnego. Prawdopodobnie|n|upośledzają przepływ krwi przez łożysko, w wyniku czego|n|płód rozwija się wolniej.

|n||n|      Inną, ważną przyczyną złej jakości powietrza jest transport. Wielkość|n|emisji z transportu drogowego jest pochodną jego intensywności,|n|jakości infrastruktury drogowej oraz stanu technicznego pojazdów.

|n||n|      W Polsce jest zarejestrowanych więcej niż w pozostałych krajach Unii|n|Europejskiej samochodów przypadających na 1000 mieszkańców. Jakość|n|tych pojazdów w wielu przypadkach pozostawia wiele do życzenia.|n|Również infrastruktura drogowa nie spełnia europejskich norm.|n|Nadal dużym problemem jest poruszanie się po centrach miast, co|n|z pewnością generuje znaczne ilości zanieczyszczeń.

|n||n|Nasze zalecenia

|n||n|      Jak możemy mieć wpływ na poprawę jakości powietrza? Przede|n|wszystkim uwierzmy w szkodliwe skutki palenia w piecach i kotłach|n|grzewczych byle czym i byle jak. Uwierzmy, że szkodzimy nie tylko|n|sobie, ale wszystkim wokoło. Oto podstawowe zalecenia:

|n||n|• Nie pal śmieci w swoim piecu! Odpadem, który nie nadaje się do|n|palenia są także drewniane elementy okien czy mebli. Wykorzystywane|n|do ich produkcji drewno jest pokryte zazwyczaj impregnatami,|n|które podczas spalania wydzielają szkodliwe substancje.
|n||n|• Wymień stary kocioł na nowoczesny, przystosowany do spalania|n|odpowiedniego paliwa. Piec retortowy na przykład zmniejsza|n|emisję benzo(a)pirenu o 35 proc. w porównaniu z tradycyjnym|n|kotłem. Ponadto eksploatacja nowego kotła może dać nawet do 30|n|proc. oszczędności na opale. Zaplanuj jak najszybciej tą inwestycję.
|n||n|• Jeśli masz stary, wyeksploatowany samochód to zadbaj o jego|n|stan techniczny. Ogranicz korzystanie z samochodu. Jeśli możesz, to|n|korzystaj z komunikacji zbiorowej, albo przesiądź się na rower.
|n||n|• Reaguj na niewłaściwe zachowania sąsiadów, rozmawiaj, edukuj|n|siebie i najbliższych. Przecież ich złe nawyki szkodzą także twojemu|n|zdrowiu

|n||n|      Pomóc w walce z zanieczyszczeniami ma również podpisana niedawno|n|przez prezydenta Andrzeja Dudę tzw. ustawa antysmogowa, która|n|daje narzędzia administracyjne wspomagające działania zmierzające|n|do poprawy jakości powietrza. Na mocy znowelizowanej ustawy sejmiki|n|wojewódzkie będą mogły określać rodzaj i jakość paliw stałych|n|dopuszczonych do stosowania i parametry techniczne lub parametry|n|emisji urządzeń do spalania. Sejmiki będą mogły uchwalić też zakaz stosowania|n|określonych instalacji, w których następuje spalanie.

|n||n|Idzie smog. Co robić?

|n||n|      Okres jesienno–zimowy jest szczególnie niekorzystny dla powietrza.|n|Częsta w tym okresie inwersja temperatur, duża wilgotność powietrza,|n|a także brak wiatru powodują zjawisko smogu, czyli „zawieszania”|n|zanieczyszczeń pyłowych i gazowych w wilgotnym powietrzu. Ważne|n|jest, aby w okresie niekorzystnych warunków pogodowych ograniczyć|n|wdychanie zanieczyszczonego powietrza. Najbardziej narażone są osoby|n|starsze i chore na choroby układu oddechowego i krążenia, a także|n|dzieci. Stąd dobrze jest przestrzegać kilku podstawowych zasad. Przede|n|wszystkim nauczymy się korzystać i informacji o jakości powietrza po|n|to, aby ograniczyć przebywanie poza domem w okresie największego|n|skażenia. Informacje takie można znaleźć na stronie internetowej Wojewódzkiego|n|Inspektoratu Ochrony Środowiska w Katowicach.

|n||n|      Stosowne komunikaty zamieszczane są również na stronie internetowej Miejskiego|n|Centrum Zarządzania Kryzysowego, skąd zresztą trafiają między|n|innymi do placówek leczniczych, żłobków, przedszkoli i szkół. Pamię-|n|tajmy, że dzieci są bardziej narażone na zanieczyszczenia. Ich układy|n|odpornościowy i oddechowy radzą sobie gorzej z zanieczyszczonym powietrzem.|n|Dzieci oddychają z większą częstotliwością niż dorośli, a więc|n|wchłaniają więcej zanieczyszczeń. Częściej też oddychają przez usta|n|z pominięciem nosa, czyli naturalnego filtra. Ograniczmy więc przebywanie|n|dzieci na powietrzu do minimum. Zaplanujmy chociaż krótki wyjazd|n|poza miasto, najlepiej w góry, poza strefę smogu.

|n||n|

Małgorzata Węgierek
|n|Wydział Ochrony Środowiska i Rolnictwa