Słuchaj co w trawie piszczy: kleszcza tłuszczem nie zniszczysz

Uwaga na kleszcze!

|n||n|      Wiosna i miesiące letnie sprzyjają częstszemu|n|korzystaniu z form wypoczynku na|n|świeżym powietrzu w parkach i lasach oraz|n|noszeniu lżejszego ubioru, zwiększają równocześnie|n|ryzyko pokąsania przez kleszcze,|n|mogące przenosić groźne dla zdrowia,|n|bakterie, wirusy i pierwotniaki.

|n||n|Nie tylko na północy
|n|      Łącznie w Polsce w roku 2015 r. zarejestrowano|n|13 870 przypadków zachorowań na boreliozę|n|(zapadalność 36,04/100 tys.) oraz 150|n|przypadków zachorowań na kleszczowe zapalenie|n|mózgu (zapadalność 0,39/100 tys.), które|n|stanowią najczęstsze choroby przenoszone|n|przez kleszcze. Od wielu lat najwyższą zapadalność|n|zarówno na boreliozę, jak i kleszczowe|n|zapalenie mózgu notuje się w woj. podlaskim,|n|w 2015 roku zapadalność na boreliozę wyniosła|n|96,3/100 tys. Bardzo wysoka zapadalność|n|notowana jest także w województwach: warmińsko-|n|mazurskim (75,1/100 tys.), małopolskim|n|(51,2/100 tys.) oraz lubelskim|n|(51,1/100 tys.). 51 procent wszystkich|n|zarejestrowanych w 2015 r. w Polsce|n|zachorowań na kleszczowe zapalenie|n|mózgu zarejestrowano w woj. podlaskim|n|(77 przypadków, zapadalność 6,47/100|n|tys.). W woj. śląskim zarejestrowano|n|2102 przypadki boreliozy (45,9/100|n|tys.) oraz jeden przypadek kleszczowego|n|zapalenia mózgu (0,02/100 tys.). W powiecie|n|cieszyńskim zarejestrowano 156|n|przypadków boreliozy (87,7/100 tys.),|n|nie zanotowano przypadku kleszczowego|n|zapalenia mózgu.

|n||n|Aktywność od marca
|n|      Kleszcze rozpoczynają swoją aktywność|n|sezonowa, gdy temperatury w|n|ciągu doby przekroczą 5-7 stopni Celsjusza|n|i jest wilgotno. Począwszy od marca po|n|przebudzeniu ze snu zimowego muszą znaleźć|n|żywiciela. Aktywność życiowa kleszczy jest|n|związana również ze zmianami temperatury|n|w cyklu dobowym. Jest większa w godzinach|n|porannych i wieczornych, najniższa zaś w godzinach|n|południowych, zwłaszcza w okresie|n|letnim w czasie upałów, ponieważ kleszcze|n|ograniczają aktywność przy wysokich temperaturach.|n|Dlatego też pierwszy szczyt aktywności|n|sezonowej przypada na marzec-|n|-czerwiec, drugi zaś ma miejsce we wrześniu.|n|Aktywność kleszczy kończy się z chwilą obniżenia|n|średniej temperatury powietrza poniżej|n|5-7 stopni Celsjusza, co zazwyczaj w Polsce|n|przypada w październiku i listopadzie. Sezon|n|aktywności może być zaburzony poprzez|n|anomalie występujące w przyrodzie, kleszcza|n|można spotkać nawet w grudniu, gdy temperatury|n|dobowe przekroczą 5-7 stopni. Najwięcej|n|kleszczy bytuje na skraju lasu. Kleszcze|n|nie wspinają się powyżej wysokości 1-1,5|n|m metra, więc najczęściej można je spotkać|n|w trawie, chwastach, krzewach – na spodniej|n|stronie liści. Po wyczuciu żywiciela spadają|n|na obuwie lub nieosłonięte nogi, po czym aktywnie|n|wspinają się po skórze w okolice, gdzie|n|skóra jest cieńsza i lepiej ukrwiona.

|n||n|Ważne informacje
|n|      Ryzyko kontaktu z kleszczem można|n|ograniczyć poprzez:
|n|      • noszenie długich spodni (nogawki należy|n|wpuścić do skarpetek), koszul z długim|n|rękawem,
|n|      • stosowanie repelentów (preparaty odstraszające);|n|zgodnie z zaleceniami producenta|n|nie należy wydłużać odstępów czasu|n|pomiędzy ich stosowaniem, ponieważ|n|ochrona staje się wtedy nieskuteczna.|n|Należy pamiętać, że zwykle nie czuć ukąszenia|n|przez kleszcza, gdyż posiadają one|n|w swojej ślinie specjalne substancje znieczulające,|n|dlatego też:
|n|      • po wizycie w lesie lub innym miejscu|n|bytowania kleszczy należy dokładne obejrzeć|n|całe ciało. Wstępne oględziny należy|n|zrobić jeszcze przed wejściem do domu, ponieważ|n|kleszcze przyniesione w ubraniu do|n|domu potrafią przeżyć w pomieszczeniach wiele miesięcy. Następnie należy obejrzeć|n|dokładnie również zakryte części ciała,|n|w tym również przejrzeć włosy u dzieci,
|n|      • po zauważeniu kleszcza, należy jak najszybciej|n|go usunąć. W tym celu należy specjalnym|n|zestawem do usuwania kleszczy lub|n|pęsetą ująć kleszcza przy samej skórze i pociągnąć|n|ku górze zdecydowanym ruchem, jak|n|najmniej przy nim manipulować lub zgniatać,
|n|      • nie należy smarować kleszcza żadną substancją,|n|aby nie zwiększać ryzyka zakażenia,
|n|      • miejsce ukłucia należy zdezynfekować,
|n|      • gdy usunięcie kleszcza sprawia trudności|n|lub nie mamy w tym wprawy, należy zwrócić|n|się o pomoc do lekarza, ale należy pamiętać że|n|jak najwcześniejsze usunięcie kleszcza znacząco|n|zmniejsza ryzyko ewentualnego zakażenia.
|n|Ocenia się, że nawet w sytuacji, gdy kleszcz był|n|zakażony, to – w przypadku usunięcia go ze|n|skóry do 12 godzin od momentu ukąszenia –|n|liczba krętków boreliozy, która przedostanie|n|się do organizmu człowieka będzie zbyt mała,|n|aby spowodować zakażenie.

|n||n|Borelioza z Lyme
|n|      Borelioza z Lyme jest chorobą zakaźną, wywołaną|n|przez bakterie „Borrelia burgdorferi”. Jest to najczęściej występująca choroba przenoszona|n|przez kleszcze. Do zakażenia człowieka|n|dochodzi na skutek ukłucia przez zakażonego|n|kleszcza. Po 7-10 dniach od ukłucia przez|n|zakażonego kleszcza pojawia się w tym miejscu|n|zmiana skórna, która następnie (w okresie|n|nawet do kilku tygodni) powiększa się,|n|tworząc czerwoną lub sinoczerwoną plamę|n|– tzw. rumień wędrujący. Miejscowej zmianie|n|skórnej towarzyszą często objawy uogólnione,|n|takie jak: zmęczenie, ból mięśni, gorączka,|n|ból głowy, sztywność karku. Brak rozpoczęcia|n|leczenia może prowadzić w konsekwencji do|n|zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych oraz|n|mózgu, zapalenia nerwów, zapalenia stawów|n|lub zaburzenia rytmu pracy serca. Leczenie|n|obejmuje podawanie antybiotyków przez min.|n|3-4 tygodnie. Przebycie zakażenia nie daje|n|trwałej odporności i nie chroni przed ponownym|n|zakażeniem. Nie ma dostępnej szczepionki|n|przeciwko tej chorobie.

|n||n|Kleszczowe zapalenie mózgu
|n|      Kleszczowe zapalenie mózgu (KZM) to wirusowa|n|choroba ośrodkowego układu nerwowego|n|przenoszona przez kleszcze.|n|Czynnikiem etiologicznym są wirusy|n|z rodziny „Flaviviridae”. Najwięcej zachorowań|n|obserwuje się w okresie od kwietnia|n|do listopada. Do zakażenia człowieka|n|dochodzi najczęściej na skutek ukłucia|n|przez zakażonego kleszcza – podczas|n|ssania krwi wprowadza on ślinę zawierającą|n|namnożone w jego organizmie wirusy.|n|Do zakażenia może dojść również|n|na skutek picia mleka zakażonych kóz,|n|owiec i krów. Większość przypadków zakażeń|n|wirusem kleszczowego zapalenia|n|mózgu przebiega bezobjawowo. W pozostałych|n|przypadkach w okresie 7–14 dni|n|od ukłucia przez kleszcza lub 3-4 dni po|n|spożyciu mleka zakażonych zwierząt|n|gospodarskich, w pierwszej fazie choroby|n|mogą wystąpić objawy uogólnione,|n|takie jak: gorączka, uczucie zmęczenia,|n|nudności, ból głowy i mięśni. Objawy te utrzymują|n|się zazwyczaj kilka dni i w większości|n|przypadków choroba kończy się wyzdrowieniem.|n|Niekiedy po trwającym od 1 do 20 dni|n|okresie utajenia dochodzi do rozwinięcia drugiej|n|fazy choroby, w której obserwujemy objawy|n|związane z zapaleniem opon mózgowych|n|i mózgu, takie jak: gorączka, narastające bóle|n|głowy, sztywność karku, zaburzenia świadomości,|n|porażenia nerwów czaszkowych,|n|zaburzenia koordynacji, porażenia kończyn|n|górnych i dolnych. Może wystąpić porażenie|n|mięśni oddechowych. Konieczna jest wtedy|n|hospitalizacja. Choroba rzadko ma przebieg|n|śmiertelny. Najpewniejszym sposobem zabezpieczenia|n|się jest szczepienie ochronne zalecane|n|szczególnie osobom przebywającym na|n|terenach o nasilonym występowaniu tej choroby,|n|tj.:
|n|      • ludziom zatrudnionym przy eksploatacji lasu,
|n|      • stacjonującemu wojsku,
|n|      • funkcjonariuszom straży pożarnej i granicznej,
|n|      • rolnikom,
|n|      • młodzieży odbywającej praktyki.

|n||n|

Teresa Wałga, Powiatowa Stacja
|n|Sanitarno Epidemiologiczna Cieszyn